ความเสี่ยงจากธาตุพิษเมื่อเติมเถ้าลอยลิกไนต์ในการปลูกข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ105

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
สำนักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา
กระทรวงศึกษาธิการ
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ
สำนักงานกองทุนสนับสนุนงานวิจัย

การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 42

กรุงเทพฯ

3-6 ก.พ. 2547

กรุงเทพฯ

หน้า 426-433

499 หน้า

ไทย

Thai National AGRIS Centre, Office of The University Library Kasetsart University, P.O. BOX 1084 Kasetsart Chatuchak, Bangkok 10903, Thailand

F04-ปุ๋ย

T01-มลพิษ

Oryza sativa;ถ่านหินลิกไนต์;ธาตุ;การใส่ปุ๋ย;ความเป็นพิษ

Oryza sativa;Lignite;Elements;Fertilizer application;Toxicity

ข้าว;เถ้าลอยลิกไนต์;ธาตุพิษ;พันธุ์ขาวดอกมะลิ 105;นิกเกิล;แคดเมียม;อลูมิเนียม;ความเสี่ยง;ผลผลิต;การตกค้าง

Rice;KDML105 variety;Risk;Toxic;Lignite fly ash

จากการศึกษาผลของความเสี่ยงจากธาตุพิษเมื่อเติมเถ้าลอยลิกไนต์ในการปลูกข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 ด้วยแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block Design ทํา 3 ซ้ำ ประกอบด้วย ชุดควบคุม (ดินเดิมไม์เติมสิ่งทดลอง) การเติมปุ๋ยเคมี และการเติมปุ๋ยเคมีร่วมกับเถ้าลอยลิกไนต์ 0.50 ตัน/ไร่ โดยปลูกข้าว พันธุ์ขาวดอกมะลิ105 ด้วยวิธีปักดํา ในแปลงนาเกษตรกร ต.บ้านพริก อ.บ้านนา จ.นครนายก พบว่า อลูมิเนียม ในต้นข้าว (ฟางข้าว ข้าวสาร และแกลบ) เมื่อเติมปุ๋ยเคมีร่วมกับเถ้าลอยลิกไนต์มีปริมาณเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสําคัญ ในขณะที่ปริมาณนิกเกิลเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสําคัญเฉพาะในฟางข้าวเท่านั้น ส่วนแคดเมียมนั้นมีปริมาณน้อยมาก กล่าวคือน้อยกว่า 0.50 ppb ทั้งในฟางข้าว ข้าวสาร และแกลบ อย่างไรก็ตามผลผลิตข้าวที่ได้รับจากการเติม เถ้าลอยลิกไนต์ร่วมกับปุ๋ยเคมีก็เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติจาก 431.87 เป็น 540.45 กก./ไร่ดังนั้นการเติม เถ้าลอยลิกไนต์อัตรา 0.50 ตัน/ไร่ในการปลูกข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ105 ไม่น่าจะก่อให้เกิดความเสี่ยงจากธาตุพิษ 3 ธาตุคือ นิกเกิล แคดเมียม และอลูมิเนียม

Risk of toxic elements from lignite fly ash cultivated KDML105 rice variety was conducted at agricultural area tambon Banprik, Banna district, Nakorn Nayok province. The experimental design was Randomized Complete Block with 3 replications. Chemical fertilizer (16-20-0 12.50 kg/rai, 21-0-0 0.50 kg/rai) and chemical fertilizer cum lignite fly ash 0.50 tonnes/rai were applied to the soil. The test plant was KDML105 rice variety that cultivated by transplant method. The results indicated that chemical fertilizer cum lignite fly ash has effect on the increasing of aluminium in rice (rice straw, polished rice and rice husk) significantly. While nickel was increased significantly only in rice straw. For cadmium the content in rice was not detected (cadmium LT 0.50 ppb). Nevertheless, Rice yield was increased form 431.87 to 540.45 kg/rai when chemical fertilizer cum lignite fly ash applied to the soils. That is to say, application lignite fly ash at the rates 0.50 tonnes/rai for cultivated KDML105 rice variety did not show risk of toxic elements (nickel, cadmium and aluminium)

[1] อรวรรณ ศิริรัตน์พิริยะ (จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สถาบันวิจัยสภาวะแวดล้อม)
[2] สิทธิพร เกตุวรสุนทร (จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย บัณฑิตวิทยาลัย สหสาขาวิชาวิทยาศาสตร์สภาวะแวดล้อม)

[1] Orawan Siriratpiriya (Chulalongkorn Univ., Bangkok (Thailand). The Institute of Environmental Research)
[2] Sitthiporn Gatvorasoontorn (Chulalongkorn Univ., Bangkok (Thailand). Graduate School. Inter-Department of Environmental Science)