การวิเคราะห์และเปรียบเทียบจิตรกรรมฝาผนังภาพสุริยุปราคาที่วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม กรุงเทพมหานคร และวัดเสนาสนาราม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์;สำนักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา;กระทรวงศึกษาธิการ;กระทรวงเกษตรและสหกรณ์;กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี;กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม;กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร;สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ;สำนักงานกองทุนสนับสนุนงานวิจัย

การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 42

กรุงเทพฯ

3-6 ก.พ. 2547

กรุงเทพฯ

หน้า 418-426

484 หน้า

ไทย

Thai National AGRIS Centre, Office of The University Library Kasetsart University, P.O. BOX 1084 Kasetsart Chatuchak, Bangkok 10903, Thailand

จิตรกรรมฝาผนัง;ภาพสุริยุปราคา;วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมาราม;วัดเสนาสนาราม;จ.กรุงเทพฯ;จ.พระนครศรีอยุธยา

MURAL PAINTING;SOLAR ECLIPSE;TEMPLE;THAILAND

จิตรกรรมฝาผนังภาพสุริยุปราคาที่วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามและวัดเสนาสนารามเป็นภาพซึ่งเขียนขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ลักษณะการจัดวางรูปแบบ องค์ประกอบและเค้าโครงของภาพจิตรกรรมทั้งสองวัดมีความคล้ายคลึงกัน เปรียบเสมือนการบันทึกฉากเหตุการณ์สําคัญทางประวัติศาสตร์แห่งการเสด็จทอดพระเนตรปรากฏการณ์สุริยุปราคาของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ จิตรกรใช้ฉากพระที่นั่งภายในพระบรมมหาราชวังเหมือนกันทั้งสองแห่งแทนที่จะใช้สถานที่จริงตามหลักฐานประวัติศาสตร์ที่ตําบลหว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ การศึกษาเปรียบเทียบภาพจิตรกรรมของทั้งสองวัดทําให้ทราบว่า จิตรกรที่วัดเสนาสนารามได้คัดลอกแบบจากวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามไปเขียน โดยจิตรกรได้คลี่คลายรูปแบบให้เข้าใจง่ายและชัดเจนกว่าภาพต้นแบบ รวมทั้งยังเป็นหลักฐานที่สามารถนํามาใช้อธิบายปริศนาภาพในจิตรกรรมพระราชพิธีสิบสองเดือนที่วัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามได้อีกด้วย

Mural paintings depicting the Solar Eclipse at Wat Rajapradit and Wat Sanasaram was constructed in the reign of King Rama V. The formats, compositions and plots of the paintings were also resemble. They were being the virtual records of historical scene concerned the event of the royal seeing of the solar eclipse of King Rama IV. By the comparative technical analysis, it revealed that the painters narrated the event through the scene of the grand palace instead of Wa-kor Sub-district, Prachuabkirikhan Province. The author discovered that the painting of Wat Rajapradit was copied to be reproduced and adapted, for more perception than the original, into the Ubosot of Wat Senasanaram,Ayutthaya. And then some, the mural paintings at Wat Senasanaram could be used to elucidate many events epicted as the mural paintings at Wat Rajapradit, by analysis the paticular composition.

[1] ฉัตรบงกช ศรีวัฒนสาร

[1] Chatbongkoch Sriwattanasar